Een baby van een paar weken kan nog niet zoveel: slapen, eten, kijken, grijpen, poepen, plassen… En toch doet hij daarmee al heel veel. Groeien bijvoorbeeld, een belangrijke taak van een baby.
Maar ook: contact maken met degenen van wie het afhankelijk is, lachen naar mama en naar papa. Voelen of het veilig is, of er aan zijn basisbehoeften wordt voldaan. Is dat zo, dan volbrengt hij daarmee zijn baby-‘ontwikkelingstaak’: een gevoel van basisveiligheid opbouwen.
Goed doorgroeien naar een volgende levensfase
Zo groeit hij door naar de volgende fase: de peutertijd. In die fase moet een kind een eerste gevoel van autonomie verwerven. Door ‘nee’ te zeggen tegen van alles en nog wat en zijn macht uit te proberen, door te leren met grenzen om te gaan en door steeds meer ‘zelluf te doen’. Daarbij heeft het dat basisgevoel van veiligheid uit zijn vroegste babytijd hard nodig: de wereld is groot en spannend en je moet af en toe achterom kunnen kijken of mama en papa er nog wel zijn om naar terug te rennen als het te eng wordt. En zo gaat het door: elke fase bouwt voort op de vaardigheden die zijn opgebouwd in de fases daarvoor.
Wat als het mis gaat?
Maar het kan ook wel eens mis gaan met de ontwikkeling. Als een baby in omstandigheden verkeert waardoor het geen basisveiligheid kan ontwikkelen, zal hij in de fases erna last hebben van een basisgevoel van wantrouwen. Hij zal dan moeite hebben met de wereld te gaan ontdekken en een waarachtig gevoel van autonomie te ontwikkelen. Wat gebeurt er dan? Hij kan een angstig en voorzichtig kind worden. Maar hij kan ook gaan overcompenseren: de wereld toch gaan ontdekken en zijn gevoel van onveiligheid onderdrukken. Hij kan dan toch wel autonomie verwerven, maar het gevoel van wantrouwen zal blijven. De toekomstgerichtheid van ‘hoop’ wordt dan vervormd tot ‘overleven’.
Het verhaal van Barbara
De ouders van Barbara (51 jaar) waren niet in staat haar een basisgevoel van vertrouwen te geven. Ze gaven haar te eten en verschoonden haar en verzorgden haar verder prima. Maar er werd maar weinig met haar geknuffeld en gelachen en ze werd veel alleen gelaten. Ze gaven Barbara niet het gevoel welkom te zijn in dit leven, maar ze is geen angstig kind geworden. Op eigen kracht heeft ze haar autonomie verworven. Toen ze 15 jaar was is ze het huis uit gegaan en op kamers gaan wonen. Ze heeft het VWO afgemaakt en heeft er daarna zelf voor gezorgd dat ze een opleiding kon volgen. Nadat ze die had afgerond, heeft ze een succesvol eigen bedrijf opgezet. Barbara vraagt anderen nooit om hulp en kan alles zelf. Of toch niet? Nu ze in een midlifecrisis zit en er zelf niet uitkomt, vindt ze het heel moeilijk om anderen te vertellen waar ze mee zit. Ze durft anderen niet in vertrouwen te nemen en wil het nog steeds ‘zelluf doen’. Ze voelt zich steeds hopelozer over de toekomst.
Je ontwikkeling is een blokkentoren
Je zou ontwikkeling kunnen zien als een blokkentoren, waarbij elke fase een blok is. Als je elke fase succesvol doorloopt en alle vaardigheden opdoet die je nodig hebt, stapel je daarmee de blokken van je ontwikkeling recht op elkaar en maak je een stevige toren. Maar gaat er iets mis in je ontwikkeling, dan zet je een blok scheef of maar half op het vorige blok en daarmee wordt de toren een beetje wankel. Het betekent niet dat je geen succesvol leven kan leiden of dat je ongelukkig wordt, maar wel dat je een bepaalde kwetsbaarheid hebt die je in je leven parten kan spelen. Het zijn die delen van jezelf waar je last van kan krijgen in een stressvolle periode of in tijden van persoonlijke crisis.
Wat te doen als je uit balans bent
Het kan nuttig zijn om in tijden van onbalans te kijken naar hoe je geleerd hebt in het leven te staan. Waarom je moeilijk om hulp kan vragen bijvoorbeeld. Of omgekeerd: waarom je nauwelijks zelf beslissingen durft te nemen en alles van anderen laat afhangen. Vaak lukt dat niet in je eentje en heb je er hulp bij nodig. Dat merk je aan een gevoel van ‘vastzitten’, er niet uitkomen. Herken jij jezelf daarin? Zoek dan hulp bij iemand die samen met jou kan kijken wat je blokkeert en hoe je over die blokkade heen kunt komen.
hulp nodig? Neem dan contact met me op via onderstaand formulier: